برای اجرای سقف و کف ساختمان‌های چند طبقه، معمولا انتخاب‌های متنوعی پیش روی سازندگان قرار می‌گیرد. اما یکی از جدی‌ترین انتخاب‌ها، میان سقف عرشه فولادی و سقف تیرچه بلوکی است؛ بنابراین ما در این پست، ضمن معرفی کامل عرشه فولادی گالوانیزه به مقایسه این محصول با تیرچه بلوک می‌پردازیم..
آشنایی با نقش عرشه فولادی در ساخت و ساز
امنیت و آسایش ساکنان هر ساختمان، به طور مستقیم به کیفیت و استحکام سقف آن وابسته است. با توجه به افزایش جمعیت و محدودیت زمین در مناطق شهری، احداث ساختمان‌های چند طبقه به یکی از راهکارهای رایج برای پاسخگویی به نیازهای مسکونی و تجاری تبدیل شده است. از این رو، طراحی و اجرای صحیح طاق طبقات در این ساختمان‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
عرشه فولادی، ورق فولادی موج‌داری است که برای ساخت کف و سقف ساختمان‌ها به کار برده می‌شود. این محصول از فرمینگ رول گالوانیزه ایجاد می‌شود و به دلیل حمل و نقل آسان و اجرای سریع و کمک به کاهش هزینه‌ها، از مصالح ساختمانی پرطرفدار به شمار می‌رود. استفاده از عرشه فولادی یک گزینه مطلوب برای اجرای سقف بتنی بدون تیرچه و بلوک به حساب می‌آید.
تبدیل ورق گالوانیزه به عرشه
شاخص ترین مساله در این نوع سقف، تامین ورق فولادی است. همان‌طور که گفته شد برای ساخت عرشه از ورق گالوانیزه استفاده می‌شود که با دستگاه رول فرمینگ (Roll forming) و به روش نورد سرد (Cold forming) به حالت موج‌دار فرم می‌گیرد؛ به صورتی که در مقطع ورقِ حاصل، هر موج به شکل یک ذوزنقه دیده می شود. در نهایت، قیمت سقف عرشه فولادی، با در نظر گرفتن قیمت تک تک اجزای آن محاسبه می‌گردد.
نکات مهم در سفارش و اجرای عرشه فولادی سقف
در نظر داشته باشید که برای محاسبه مشخصات هندسی عرشه فولادی باید از ضخامت پوشش گالوانیزه (Zinc coating) صرف نظر نمود. ارتفاع گام ذوزنقه‌ها در این محصول حداکثر 75 میلیمتر است. همچنین عرض متوسط کنگره‌های پر شده با بتن می‌بایست کمتر از 50 میلیمتر باشد. لازم به ذکر است فولاد مورد استفاده در ساخت عرشه باید از حداقل تنش تسلیم 210 مگاپاسکال برخوردار باشد.
عرشه فولادی، یک راهکار سبک و مقاوم
عرشه فولادی را برای طیف وسیعی از پروژه‌های ساختمانی می‌توان مورد استفاده قرار داد. رایج‌ترین کاربرد این ورق فولادی فرم‌دهی شده را می‌توان پشتیبانی از سیستم‌های سقفی ساختوساز، ساخت نیم‌طبقات یا طبقات میانی در ساختمان‌ها، کف سازی در سازه‌های تجاری و احداث سایبان‌های فلزی برای ایجاد سایه و سرپناه یادانست.
علت رواج عرشه فولادی در ساخت سقف بتنی
از سال 1820 ورق گالوانیزه توسط مهندس هنری پالمر به صورت کنگره‌ای و موج‌دار شکل‌دهی شد و در سقف ساختمان مورد استفاده قرار گرفت. هم ورق شیروانی گالوانیزه و هم ورق عرشه فولادی سقف به تدریج با پیشرفت در صنعت و تکنولوژی از استانداردهایی برخوردار شدند و امروزه در سطح گسترده‌ای کاربرد دارند. از جمله مزایای عرشه فولادی که آن را به به عنوان بهترین جایگزین تیرچه بلوک مطرح کرده است، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سهولت در حمل‌و‌نقل
- صرفه جویی در هزینه‌ها
- مقاومت در هنگام آتش سوزی
- یکپارچگی بالا و صافی نهایی سطح
- وزن نهایی کمتر در تناژ پایانی ساختمان
- عدم نیاز به مراحل شمع‌بندی و قالب‌بندی
- امکان بتن‌ریزی چندین سقف به طور همزمان
- نصب و اجرای سریع حتی در طرح‌های فولادی پیچیده
- کاهش خسارات در هنگام زلزله به علت پایین بودن وزن کلی ساختمان
بررسی گزینه‌های رایج در اجرای سقف بتنی
از گذشته تا کنون، روش‌های متعددی برای ساخت سقف ساختمان‌ها طراحی و پیاده‌سازی شده است که برخی از آن‌ها مانند روش طاق ضربی، منسوخ شده و دیگر مورد تایید نیستند.
در میان سقف‌هایی که با بتن ساخته می‌شوند، استفاده از بلوک یونولیتی، روش دال بتنی، تیرچه بلوک، وافل، عرشه فولادی و پست تنیده از جمله متدهای شناخته شده هستند. از آنجایی که در کشور ما، اجرای سقف تیرچه بلوک در اسکلت فلزی یکی از روش‌های رایج است در ادامه به معرفی مزایا و معایب این نوع سقف می‌پردازیم.
معرفی سقف تیرچه بلوک
سقف تیرچه بلوک یکی از شناخته شده‌ترین انواع در میان سقف‌های ساختمانی است که از ترکیب تیرچه‌های بتنی پیش ساخته با بلوک‌های سفالی یا بتنی ساخته می‌شود این نوع سقف، سبک و سریع الاجراست و می‌تواند عایق حرارتی و صوتی مناسبی برای طبقات باشد. ضمن این که از نظر هزینه، از قیمتی مقرون به صرفه برخوردار است.
مقایسه عرشه فولادی و تیرچه بلوک
در سقف عرشه فولادی، ورق فولادی با بتن ترکیب می‌شود. از این رو، ساختمان‌هایی که با این متد ساخته می‌شوند مقاومت بالاتری داشته، به سرعت قابل اجرا هستند و مصرف بتن در آن‌ها کمتر است. با این همه، استفاده از این ورق فولادی نسبت به تیرچه و بلوک هزینه بیشتری داشته و به علت نیاز به جوشکاری و وزن بیشتر، ممکن است شما را با محدودیت‌هایی روبرو کند. در ادامه به مقایسه دقیق‌تر این مصالح ساختمانی می‌پردازیم.
- زمان اجرا: عرشه فولادی این قابلیت را دارد که در مدت زمان کوتاهی، یک سطح بسیار گسترده را پوشش دهد. اجرای سقف عرشه فولادی در مقایسه با تیرچه بلوک بسیار سریع‌تر است.
- وزن: هر متر مربع سقف عرشه فولادی به طور میانگین بین 150 تا 250 کیلوگرم وزن دارد، در حالی که این عدد برای تیرچه بلوک با اختلاف 100 کیلوگرمی بین 250 تا 350 کیلوگرم است. در واقع استفاده از عرشه فولادی می‌تواند وزن کلی ساختمان را به شکل قابل ملاحظه‌ای کاهش دهد و بار مرده وارد بر سازه را کم کند.
- مقاومت: سقفی که با عرشه پی‌ریزی می‌شود مقاومت بالاتری در برابر زلزله دارد و سقف ساخته شده با تیرچه بلوک در برابر آتش‌سوزی مقاوم‌تر است. وزن سبک عرشه باعث کاهش خسارات وارده به ساختمان در زمان زلزله می‌شود و حفره‌های موجود در بلوک‌ها از گسترش آتش جلوگیری می‌کند.
- هزینه: هزینه اولیه خرید عرشه فولادی بالاتر از بهایی است که برای تهیه تیرچه بلوک پرداخته می‌شود و به قیمت آهن آلات وابسته است. البته بخشی از این هزینه با کم شدن تعداد افراد لازم برای اجرا و کاهش زمان پروژه قابل جبران است.
| ویژگی | سقف عرشه فولادی | سقف تیرچه بلوک |
| سرعت اجرا | بسیار بالا | متوسط |
| وزن | سبک | متوسط |
| مقاومت | بسیار بالا | خوب |
| عایق حرارتی و صوتی | خوب (با استفاده از عایق) | خوب |
| هزینه | بالاتر | پایین‌تر |
جمع بندی نهایی
سقف‌ها بتنی قابلیت اجرا با متریال متنوعی را دارند. سقف تیرچه بلوکی و عرشه فولادی دو نوع سیستم رایج در ساختوساز هستند که هرکدام مزایا و معایب مربوط به خود را دارند. انتخاب بین این دو سازه به نوع ساختمان شما، میزان بار وارده بر آن، بودجه و مجوزهای مهندسی وابسته است.
