لوله‌های داربست به نوعی ستون فقرات موقت برای احداث بسیاری از سازه‌های ساختمانی مدرن هستند. این لوله‌های فولادی و مقاوم، امکان ساخت‌وساز را در ارتفاعات مختلف فراهم می‌کنند. به طور مثال برای نصب عرشه فولادی در ارتفاعات بالا از داربست موقت استفاده می‌شود. ابعاد و مشخصات فنی لوله‌های داربست، به منظور ایمنی و پایداری ساختمان، بر اساس آیین‌نامه‌ها و استانداردهای بین‌المللی و ملی تعیین می‌شود. این استانداردها (قطر خارجی، ضخامت دیواره، طول و جنس لوله) در جدول وزن لوله داربست مشخص شده‌اند. آشنایی با این جدول برای انتخاب مناسب‌ترین لوله داربست برای هر پروژه‌ای امری ضروری است.
اهمیت شناخت وزن لوله داربستی در صنعت ساخت‌وساز
لوله داربست (Scaffolding Tube) یکی از پرکاربردترین انواع لوله‌های صنعتی محسوب می‌شود. شناخت ویژگی‌های مختلف این محصول و آشنایی با جدول وزن لوله داربست باعث تسهیل فرآیند انتخاب مناسب‌ترین گزینه برای پروژه شما می‌گردد. جدول وزن لوله‌ها به شما کمک می‌کند تا با توجه به میزان بارگذاری و ابعاد سازه، لوله‌هایی با وزن ایده‌آل را انتخاب نمایید. انتخاب لوله‌های با وزن کمتر نه تنها هزینه‌های حمل‌ونقل و نصب را کاهش می‌دهد، بلکه کار با آن‌ها را نیز آسان‌تر می‌کند. نوع فولاد استفاده شده برای ساخت این محصولات هم در قیمت لوله داربست تاثیر بسزایی دارد.
عوامل موثر بر وزن لوله
وزن لوله داربست تحت تأثیر مستقیم عواملی از جمله قطر خارجی، ضخامت دیواره، طول لوله و جنس ماده اولیه آن قرار دارد. قطر و ضخامت لوله به طور مستقیم بر حجم مواد اولیه استفاده شده و در نتیجه بر وزن لوله تأثیرگذار هستند. طول لوله نیز به صورت مستقیم با وزن آن متناسب است. جنس ماده اولیه نیز نقش مهمی در این میان ایفا می‌کند. هر کدام از انواع مواد اولیه مورد استفاده برای تولید لوله‌های داربست مانند فولاد کربنی، آلیاژهای آلومینیوم و فولاد ضد زنگ، چگالی متفاوتی دارند. به طور مثال وزن لوله‌های تولید شده توسط ورق‌های فولادی با استانداردهای پایین‌تر احتمالا کمتر از ورق‌های درجه یک خواهد بود. برای محاسبه دقیق وزن لوله داربست از فرمول‌های مهندسی و مورد تایید آیین‌نامه‌ها استفاده می‌شود. در این فرمول‌ها قطر خارجی، ضخامت دیواره، طول لوله و چگالی ماده اولیه به عنوان ورودی در نظر گرفته می‌شوند. واحدهای اندازه‌گیری در این محاسبات، معمولا اینچ یا میلیمتر هستند.
فرمول محاسبه وزن لوله
برای محاسبه وزن لوله فولادی باید از دو پارامتر اصلی آن‌ها یعنی قطر خارجی و ضخامت دیواره آگاه باشیم. این پارامترها در جدول وزن لوله داربست ارائه می‌شوند. به عنوان مثال یکی از فرمول‌های محاسبه وزن لوله فولادی به صورت زیر ارائه می‌شود:
وزن لوله فولادی (کیلوگرم بر متر) = (قطر خارجی لوله به میلیمتر × 147 × ضخامت لوله به میلیمتر) / 1000
عدد 147 در این فرمول ضریب تبدیل واحدها را نشان می‌دهد و برای فولاد با چگالی 7.85 گرم بر سانتی‌متر مکعب به دست آمده است. پیش از این در پست فرمول محاسبه وزن ورق درباره این عدد ثابت صحبت کرده‌ایم. این فرمول برای محاسبه تقریبی وزن لوله داربست بر حسب متر استفاده می‌شود. عوامل دیگری مانند نوع فولاد، استاندارد ساخت و تلورانس‌های تولیدی نیز می‌توانند بر وزن واقعی محصول نهایی تأثیر بگذارند به همین خاطر برای محاسبات دقیق‌تر باید از جداول وزن استاندارد لوله‌های فولادی و راهنمایی متخصصان این حوزه استفاده کنید. به صورت کلی استفاده از فرمول‌ها کمک زیادی به خریداران این محصولات می‌کند.
توجه: در این فرمول، قطر و ضخامت لوله باید به میلیمتر و طول لوله به متر باشد.
توجه داشته باشید که این تنها فرمولی نیست که برای محاسبه وزن لوله مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ معادله دیگری نیز وجود دارد که با استفاده از پارامترهای متفاوتی قادر است وزن لوله فولادی را محاسبه کند که در ادامه به ذکر آن می‌پردازیم:
وزن لوله فولادی (کیلوگرم) = (قطر بیرونی لوله – ضخامت لوله) * ضخامت لوله * طول لوله * چگالی فولاد (۷.۸۵ گرم بر سانتی‌متر مکعب) * (۳.۱۴) / ۱۰۰۰
توجه: در این فرمول، قطر و ضخامت لوله باید به میلیمتر و طول لوله به متر باشد.
مثال‌های عملی برای محاسبه وزن لوله
فرمول بالا برای محاسبه وزن لوله‌ای با ضخامت 3 میلیمتر و قطر بیرونی 48.3 میلیمتر به این صورت استفاده می‌شود:
48.3 (قطر بیرونی) × 147 × 3 (ضخامت دیواره) / 1000 = وزن نهایی
عدد به دست آمده 21.3003 است اما در جدول وزن لوله داربست این مورد به صورت رند شده یعنی 21 نوشته می‌شود.
برای محاسبه وزن لوله‌ای با ضخامت 2 میلیمتر و قطر بیرونی 48.3 میلیمتر فرمول به این صورت تکرار می‌شود:
48.3 × 147 × 2 / 1000 = 14.2002
این عدد در جدول وزن لوله‌ها به صورت 14 نوشته شده است.
نکته مهم
لوله‌های فولادی در ایران معمولاً با ضخامت 2، 2.5 و 3 میلیمتر تولید می‌شوند. لوله‌هایی با ضخامت 3 میلیمتر به عنوان لوله‌های سنگین شناخته می‌شوند. این لوله‌ها برای کاربردهایی با تنش و فشار بالا بسیار مناسب هستند.
جدول وزن لوله داربستی فولادی
برخی از رایج‌ترین سایزهای جدول وزن لوله داربست را در ادامه مشاهده خواهید کرد:
| کاربرد معمول | قطر خارجی (میلیمتر) | طول (متر) | ضخامت دیواره (میلیمتر) | وزن تقریبی هر متر (کیلوگرم) |
| داربست‌های سبک و متوسط | 48.3 | 6 | 2 | 14 |
| داربست‌های سنگین‌تر | 48.3 | 6 | 2.5 | 17.5 |
| داربست‌های صنعتی سنگین | 48.3 | 6 | 3 | 21 |
| داربست‌های سبک‌تر | 42.7 | 6 | 2 | 11.5 |
| داربست‌های متوسط | 42.7 | 6 | 2.5 | 14 |
| داربست‌های سنگین | 42.7 | 6 | 3 | 16.5 |
| داربست‌های سبک و سیار | 33.7 | 6 | 1.9 | 8 |
| داربست‌های صنعتی سنگین | 33.7 | 6 | 2.2 | 9.5 |
| داربست‌های صنعتی سنگین | 60.3 | 6 | 3 | 25 |
| داربست‌های صنعتی سنگین | 60.3 | 6 | 3.5 | 29 |
افزایش ایمنی و پایداری سازه با انتخاب صحیح لوله داربست
محاسبه وزن لوله داربست گام مهمی در تضمین ایمنی و پایداری سازه‌های موقت محسوب می‌شود. شناخت دقیق وزن لوله‌ها به شما کمک می‌کند تا محصولاتی با ظرفیت باربری متناسب با پروژه‌ی خود انتخاب کرده و از وقوع خطرات احتمالی جلوگیری نمایید. شرکت‌های با تجربه در حوزه فولاد مانند زرین فولاد شهریاری، با ارائه مشاوره تخصصی، شما را در انتخاب بهترین گزینه برای پروژه خود یاری می‌دهند. برای آگاهی بیشتر از انواع محصولات و سازه‌های فلزی مانند ورق‌های فولادی یا وال پست می‌توانید با ما در تماس باشید.
